شهرستان خمینی شهر به مرکزیت شهر خمینی شهر، دارای ۴ شهر خمینی شهر، کوشک، درچه و اصغرآباد، یک بخش مرکزی و سه دهستان به نام های ماربین سفلی، ماربین وسطی و ماربین علیا است. دهستان ماربین سفلی، شامل: جوی آباد (جدید و قدیم)، جعفر آباد، وازیچه، دستگرد و اتحاد اسلامی است که در حال حاضر همگی این سکونتگاه ها به شهر خمینی شهر الحاق گردیده اند، دهستان ماربین وسطی شامل: چاه چراغ و قلعه امیریه است. دهستان ماربین علیا نیز روستای تیرانچی را در بر می گیرد. ۹۸/۵ درصد از جمعیت شهرستان شهری و ۱/۵ درصد جمعیت روستایی می باشد. کلانشهر اصفهان در شرق خمینی شهر در درجه اول اهمیت و شهر نجف آباد در غرب آن در درجه بعدی به لحاظ زیرنفوذ داشتن خمینی شهر و پهنه روستایی آن قرار می گیرند. تعاملات اقتصادی، اجتماعی زیادی نیز بین خمینی شهر و اصفهان وجود دارد. عمده ترین مراودات اقتصادی سکونتگاه های واقع در بخش مرکزی به ترتیب اولویت با خمینی شهر، نجف آباد و اصفهان می باشد. سکونتگاه های شهری و روستایی بین خمینی شهر و نجف آباد مانند شهر اصغرآباد، شهر کوشک و … اغلب مبادلات اقتصادی خود را با خمینی شهر و نجف آباد انجام می دهند. وجود امکانات طبیعی در محدوده شهرستان، در ادامه حیات اقتصادی و اجتماعی شهر نقش زیادی داشته است و توسعه صنایع و استقرار کارگاه ها و کارخانجات در این شهرستان نیز مؤثر بوده و از طرفی گسترش شهرنشینی از اواخر دوره قاجاریه در کشور و کاهش روستانشینی، در این منطقه نیز اثر نهاد و شهرها گسترش یافت، وجود فاصله نزدیک شهرستان خمینی شهر باشهر اصفهان (مرکز استان) که محل عمده آموزش های تخصصی و دانشگاهی است باعث شده باز هم با افزایش جمعیت مواجه شود.
خمینی شهر
۱- فروشان : این محله در غرب خمینی شهر واقع شده و زیر محلات آن شامل: میانجوی، درب سید، محله نو، لادره، ملاحیدر، قلعه آقا و کاروانسرای حاج علی بوده است. از عناصر اصلی تشکیل دهنده این محله می توان به مسجد جامع فروشان، مسجد ابوالبرکات، مسجد ملاحیدر، حمام بزرگ (توده)، حمام کوچک (صفا)، خانه سرتیپ سده ای، قبرستان درب سید و قبرستان شیر اشاره کرد. ۲-خوزان : خوزان از واژه “خوز” و “آن” نشانه کثرت و جمع تشکیل شده است. این محله در شرق خمینی شهر واقع شده و زیرمحلات؛ شمس آباد، فتح آباد، بوستان سهم، انصاری ها، کهندژ و سکه البرز را در بر می گیرد. کهندژ از قدیمی ترین محلات خوزان به شمار می رود. ٣- ورنوسفادران : ورنوسفادران را عده ای در محاورت عمومی همان بن اصفهان می دانند بن به معنی بنیاد، اساس و اصل است و شاید اشاره به مردمی است که در اقلیم جدید سکنی گزیده اند. گاردر، باولگان، گارسله کوشک باج و زاغه آباد از زیرمحله های اصلی این محله به حساب می آیند. از عناصر اصلی این محله می توان به مسجد جامع گاردر، مسجد آقا علی اکبر گاردر، حمام گاردر، امامزاده سید ابراهیم، خانه حاج هاشمی ها، قبرستان و… اشاره کرد. اولین خیابان در سال ۱۳۱۸ در این شهر احداث شد. نام نخست این خیابان پهلوی بود که پس از انقلاب به امام خمینی تغییر یافت. خمینی شهر تا زمان قاجاریه به صورت ده بوده و به وسیله یک محور با اصفهان ارتباط داشته است. در سال ۱۳۱۰ شهرداری خمینی شهر تأسیس گردیده است
شهر خمینی شهر در منطقه بلوک ماربین در ۵۱ درجه، ۳۱ دقیقه، ۴۵ ثانیه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۴۱ دقیقه عرض شمالی و ۱۲ کیلومتری شمال غربی اصفهان واقع گردیده است. این شهر از شمال و شمال غربی به کوه های محمودآباد با ۲۴۷۳ متر، سرچاه ۲۲۵۰ متر ارتفاع و کوه صالح محدوده شده و جنوب و شرق آن را دشت همواری پوشانده است. ارتفاع این شهر از سطح دریا۱۵۹۵ متر بوده و ۱۸ متر از اصفهان مرتفع تر است. نام اصلی این شهر سده بوده و در کتاب های تاریخ هم به همین نام معرفی شده است. نام این شهر در سال ۱۳۳۸ به همایون شهر و بعد از انقلاب اسلامی به خمینی شهر تغییر نام داده است. شهر خمینی شهر، پرجمعیت ترین شهر شهرستان خمینی شهر، باسهم ۷۸ درصدی از جمعیت شهری و مرکز این شهرستان می باشد. خمینی شهر در ابتدا شامل سه روستا یاسه ده به نام های پریشان (یا فروشان، پروشان، پریوشان) ، خوزان (یا خیزان) و ورنوسفادران یا بن اصفهان بوده است.